Giới thiệu về 3 dosha của ayurveda - Vata, Pitta, Kapha
"Nhân cách tối thượng linh thiêng nói rằng: 0. Arjun, những con người vượt qua giới hạn thế giới (transcendental) của 3 gunas thì không ghét sự tỏa sáng illumination (cái mà được sinh ra từ sattva), hay là hoạt động activity (cái mà được sinh ra từ rajas), hay là thậm chí là những ảo tưởng (delusion) (cái mà được sinh ra từ tamas)"
"Khi mà 3 cái này có hiện diện trong sự dồi dào, hay là bản thể con người chúng ta mong muốn đến chúng trong sự vắng bóng của chúng. Chúng giữ nguyên tính trung lập với những chế độ của tự nhiên và không bị phân tán phân rối phiền nhiễu bởi chúng. Biết rằng đó chỉ là những gunas mà hoạt động, họ duy trì cân bằng trong bản thể bản thân, không bị lay động" Bhagavad Gita 14.22
Trong đoạn phim ngắn này, Justin Robertshaw, một nhà tư vấn và huấn luyện viên phong cách sống theo Ayurveda, nói về một số nguyên lý căn bản của khoa học cổ của ayurveda.
Justin nới về những đặc điểm của 3 dosha chính - Vata, Pitta, và Kapha.
Anh ấy nói với một sự nhấn mạnh lên sự áp dụng của những nguyên lý Ayurveda vào trong cuộc sống hằng ngày.
--
(Bắt đầu phần nói)
Vậy nên, tôi muốn nói một chút xíu về ayurveda là gì. Tôi rất là đam mê về việc mang chủ đề này lên cho sự sống, mang sự sống lại cho chủ đề này. Bởi vì đối với tôi, nếu mà chúng ta chỉ nói về, nếu mà chúng ta chỉ đọc về nó và nó không trải qua một trải nghiệm thì nó thực sự không trở thành một kiến thức cho bản thân (self knowledge). Nó chỉ là một thứ mà ta đọc qua về, và yeah kiểu như cà chua có lẽ là không tốt đến mức đó cho tôi và tôi không nên ra ngoài ngồi ngoài nắng giữa buổi trưa. Và để thực sự mà áp dụng nó là để hiểu được nó. Ayurveda là, ayur nghĩa là cuộc sống và veda nghĩa là khoa học hay là sự hiểu biết kiến thức của hệ thống Hindu. Vậy thì nó là khoa học của cuộc sống dựa trên nguyên lý của mọi thứ trong vũ trụ này được hình thành bởi 5 yếu tố: ether (thinh không), air (không khí), fire (lửa), water (nước), và earth (đất), cái mà con người ta cũng là một phần của nó.
Và 5 nguyên tố (yếu tố) đó được chia phân ra thành 3 năng lượng trên nền tảng Ayurveda: Vata, Pitta và Kapha. Vậy nên chúng ta có cả 5 nguyên tố ở trong sự hình thành về mặt sinh học của ta nhưng mà chúng ta có chúng theo những thể lượng tỉ lệ khác nhau (unique proportion). Vậy nên 5 nguyên tố trên đi vào trở thành 3 năng lượng và Ayurveda là kiến thức hiểu biết về bản thân hay là sự tự chữa lành bản thân. Vậy nên để thực sự hiểu chúng ta là ai cho phép chúng ta một nền tảng tốt hơn để làm việc đúng đắn, để ăn thức ăn phù hợp, và biết khi nào để thực hiện bài tập thể dục phù hợp, những kiểu như thế này, cái gì mà thực sự tốt cho chúng ta, nó giúp ta có được sự hiểu biết sâu hơn về những thứ này.
Và vậy nên 5 nguyên tố, 3 dosha và dosha nghĩa là năng lượng, có một từ khác cho cả 3 chúng nó nữa, Vata, Pitta và Kapha. Vậy nên, tất cả mọi người đều có cả 3, nhưng mà trong một kiểu sự kết hợp độc đáo khác biệt riêng, riêng biệt như là vân tay của bạn ấy. Vậy nên, ví dụ như, điều mà có xu hướng xảy ra là đa số người là có thiên hướng mạnh hơn nhiều hơn, họ có nhiều hơn trong số một trong ba nguồn năng lượng này. Vậy nên họ thiên hướng chủ đạo hơn của có thể là Vata, Pitta hay là Kapha, và 2 dosha còn lại họ có nhưng mà ở một nguồn năng lượng dữ lượng ít hơn. Và rất là rất là hiếm khi người ta là tri-dosha, điều này có nghĩa là họ theo một cách tự nhiên có cả ba nguồn năng lượng trong một dữ lượng bằng với nhau.
Và giờ, mục tiêu với Ayurveda là căn bản là để tạo ra sự cân bằng của sự hình thành sinh học của bạn, cái mà ta gọi là Prakriti, cái mà là 3 dosha mà bạn có, nó không phải là mang chúng lại chung cùng một đường thẳng và biến chúng trở thành những nguồn năng lượng có dữ lượng bằng nhau. Nó là về biết được sự hình thành (ND: 3 nguồn năng lượng này) theo cá nhân của bạn là gì và tạo ra sự cân bằng cho sự hình thành đó. Vậy nên, lấy ví dụ như, nếu tôi là mạnh về Vata và tôi có Pitta, vậy nên tôi là Vata Pitta. Bạn có thể là giống như vậy nhưng mà bạn sẽ có một lượng khác của sự hình thành đó. Vậy nên nó là về cân bằng sự độc đáo riêng (nguồn năng lượng độc đáo riêng) của bạn thay vì chỉ làm cân bằng Vata Pita. Ok chưa nè, điều đó nghe có lý với bạn không nào.
Vậy nên, trong bản chất của nó, chúng ta cân bằng sự hình thành sinh học của ta, sử dụng bằng cách ăn uống đúng cách và có chế độ sống sinh hoạt lối sống phong cách sống đúng hợp lý phù hợp. Và để thực sự hiểu được điều đó, chúng ta phải hiểu được Vata, Pitta và Kapha là gì. Vậy nên sự hình thành sinh học của bạn, Prakriti của bạn, nó được trao đến cho bạn lúc thụ thai và nó rất là rất là hiếm khi thay đổi trong suốt cuộc đời của bạn. Prakriti là sự hình thành tâm trí và thể chất của bạn (mental and physical constitution). Và nó căn bản là ADN mà bạn được trao cho bởi Ba và Mẹ bạn. Vậy nên nó đến với bạn lúc thụ thai và nó không thay đổi trong suốt cuộc đời của bạn. Cái mà có thay đổi là những ảnh hưởng bên trong và bên ngoài ở bất kỳ thời điểm nào có thể đưa bạn vào hay là ra khỏi sự cân bằng. Ok chưa nè.
Vậy nên Vata là gì, Pitta là gì, và Kapha là gì. Và để hiểu được chúng, Vata là căn bản là không khí trong ether hay là không gian vũ trụ space. Pitta là lừa được giữ lại trong nước và Kapha là nước được trữ tồn trong đất. Vậy nên cái mà chúng ta đang nhìn vào thực sự là một trong những đặc tính của không khí, lửa và nước. Và làm sao mà chúng thể hiện bản thân chúng ra cho chúng ta. Ayurveda nói cụ thể là (stipulate) rằng mọi bệnh tật bắt nguồn từ tâm trí và bắt đầu lan tỏa ra thân thể hữu hình (physical body) vậy nên để biết bạn là ai về mặt tâm lý và những đặc tính tính chất của những dosha này và làm sao chúng thể hiện ra bản thân chúng là một điểm bắt đầu rất là rất là tốt và thú vị.
Vậy nên làm sao Vata thể hiện bản thân nó ra, làm sao mà không khí thể hiện diện bản thân nó ra. Theo về mặt tâm lý, nếu mà bạn nghĩ về không khí là gì và làm sao nó di chuyển với những cơn gió làm sao nó bất định như thế nào (erratic) nó nhẹ nó làm khô nó rất là dễ thay đổi vậy nên tôi sẽ thảy ra rất là nhiều ví dụ trong đây khi mà chúng ta nói tiếp tục. Và hãy hỏi câu hỏi nếu mà các bạn muốn một chút sự rõ hơn về một số phần trong này. Vậy nên Vata sẽ hiện diện bản thân nó theo mặt tâm lý, một người mạnh về nguồn năng lượng Vata hay là khi Vata bị tuột chịch ra khỏi sự cân bằng có xu hướng cho thấy bản thân nó với những ai, họ có rất là nhiều ý tưởng nhưng mà cảm thấy nó khó khăn để làm việc với một ý tưởng cụ thể nhất định nào đó. Họ là những người rất là hòa đồng xã hội, Vata, vậy nên nếu mà họ đi đến một buổi tiệc, hay là trong một căn phòng, họ muốn biết tất cả mọi người, họ sẽ là những chú bướm hòa đồng (social butterflies) rất là nhiều trên bề mặt, đây là Vata là gì, nó là không khí bao bọc trong không trung thinh không (ether) nên nó rất là nhiều là ở trên bề mặt. Những người thuộc Vata thì sẽ khá là bất định (erratic) rất là dễ thay đổi như là cơn gió vậy, vậy nên một phút thì, ây Justin nè và rồi tên anh là gì nhỉ nói lại cho tôi biết, Justin. Vậy nên rất là nhiều là trên bề mặt. Dễ thay đổi (changeable) vậy nên nó có thể cho thấy bản thân nó với tiền bạc, dễ đến dễ đi với tiền. Vậy nên một phút này có tiền rồi phút sau là tiền đã bay đi. Nó nó chỉ là rất là trên bề mặt. Và cả trí nhớ nữa, quyết định, yeah hãy làm điều này đi, và rồi 5 phút sau kiểu như uh thôi tôi muốn làm việc này. Vậy nên đây là cách mà Vata có thể thể hiện theo mặt về tâm lý. Vậy nên những người thuộc tuýp Vata là nhiều hơn về không khí ở trong không trung (more air in space).
Và những người thuộc tuýp Pitta có ngọn lửa này thể hiện bản thân nó theo mặt tâm lý. Vậy nên chà nếu mà bạn nhìn vào một ngọn lửa thì điểm nóng nhất của nó là phần đỉnh. Vậy nên có rất là nhiều sự hội tụ (concentration) trên một điểm đó, có rất là nhiều sự tập trung nơi mà nhiệt lượng đó là cao nhất. Vậy nên những người Pitta theo về mặt tâm lý thường có xu hướng rất là tập trung, tập trung cao độ, rất là được thúc đẩy động lực, và có rất nhiều lửa cả nữa. Theo về mặt tâm lý, họ như kiểu như nếu họ đi đến một bữa tiệc và tuýp người Vata thích hòa hợp với mọi người thì một người Pitta sẽ kiểu như tôi muốn nói chuyện với cái người đó, và cái người đó. Vậy nên họ sẽ trực diện thẳng thắn hơn và tập trung hơn. Và theo nhìn mặt bằng chung là họ muốn được lắng nghe, họ muốn hiểu cách làm sao mọi vật các thứ hoạt động vậy nên họ là những người hay hỏi hay đặt nghi vấn (quizzical people) họ là những người rất là phân tích kỹ (analytical people) họ cần biết làm sao và tại sao điều này lại hoạt động có hiệu quả. Justin, anh vừa chia nói với tôi về Vata mà tôi cả muốn biết nữa, trong khi cái người thuộc tuýp Vata chúng ta chuyển sang tới chủ đề tiếp theo, nó kiểu như giống như thế này một chút, Pitta thì là tập trung hơn tôi muốn biết nhiều hơn về điểm này.
Và rồi Kapha, là rất là kiểu trái ngược với Vata là gì. Vậy nên nó là nước được bao trùm trong đất vậy nên, với một người thuộc tuýp Vata mà nói rất là nhiều và có lẽ là ăn cũng rất là nhanh cùng một lúc, cái mà cho phép rất là nhiều không khí vào trong và họ có ợ hơi cái mà là Vata ở trong cơ thể ta. Một người Kapha thì nhiều hơn là giống như vậy (ND: Thầy Justin ôm tay hình vòng tròn miêu tả). Họ khép kín hơn (much more reserved) họ vững trụ hơn (much more grounded) họ nhiều khả năng hơn là lắng nghe so với họ nói vậy nên họ là nếu mà chúng ta sử dụng một ví dụ khác nữa, họ ít đi du lịch hơn. Một người Vata sẽ đi du lịch ngao du khắp chốn và một người Kapha thì thiên hướng về cộng đồng gia đình nhiều hơn vậy nên người Kapha họ sẽ giống như thế này hơn (vòng tròn tay) và một người Vata thì sẽ như kiểu thế này hơn (giơ hai tay dang lên trời), ok chưa nè. Và đây là về mặt tâm lý làm sao mà nó có thể thể hiện bản thân nó. Và những người Kapha cũng nữa họ có rất là nhiều sự kiên cường về mặt tâm trí và thể chất (stamina mentally and physically) nhưng mà nó sẽ mất họ một khoảng thời gian để mà vận hành vào trong đó (để khởi động nó). Nếu bạn nhìn vào một vận động viên chạy bộ, một người chạy bộ 100m thì sẽ không là một người thuộc tuýp Kapha. Đó sẽ là một sự kết hợp giữa Vata và Pitta, trong khi đó một người Vata sẽ bắt đầu rất là nhanh và sẽ kiệt sức rất là nhanh chóng (burn out very quickly). Một người Pitta sẽ chỉ tiếp tục đi tiếp đi tiếp cho đến khi họ có thể cho đến khi không còn thứ gì còn lại sót lại cả và rồi người thuộc tuýp Kapha là sẽ mất một thời gian để bắt đầu nhưng họ có lẽ là sẽ không trở thành là một người chạy đua cạnh tranh nhau (competitive runner) bởi vì họ không có hứng thú vào những sự cạnh tranh (competitiveness).
Vậy nên có rất là nhiều cách mà những đặc điểm này sẽ thể hiện ra bản thân chúng trong cuộc sống thường ngày của chúng ta. Vậy nên chúng ta có thể nhìn vào sự nghiệp, người ta làm gì, chúng ta có thể nhìn vào những mối quan hệ khi mà chúng ta bắt đầu hiểu được nguồn năng lượng này. Chúng ta có thể nhìn vào người ta dùng thời gian rảnh của người ta làm gì chúng ta có thể nhìn vào màu sắc chúng ta có thể nhìn vào rất là nhiều thứ khác nhau, nó là một khoa học đời sống vậy nên nó là bao hàm tất cả những gì ta làm. Vậy nên ví dụ như nếu mà một người Vata nói thật là nhiều thì nhiều khả năng là Drishti của họ hay là cái nhìn (gaze) của họ sẽ là ở khắp mọi hướng. Trong khi đó mà nếu một người Pitta nói chuyện với bạn thì nó sẽ rất là trực diện thẳng thắn, bạn biết đó, họ đang tập trung vào bạn và họ đang nói chuyện với bạn, có rất là nhiều sự tập trung với điều đó, trong khi đó một người Kapha có thể nhìn một chút xíu xuống dưới một chút xíu về phía hướng về bên trong.
Và không có sự phán xét nào với bất kỳ tất cả những loại này. Đây là thuần chỉ là sự quan sát thôi. Nó kiểu như là phản chiếu lại bản thân ta vào trong gương, và nếu mà chúng ta có thể nhận ra những điều này thì chúng ta có thể làm việc xử lý với chúng và đây là lý do vì sao ayurveda, tôi thực muốn mang lại sự sống cho nó, nếu mà chúng ta có kiến thức này chúng ta có thể bắt đầu sử dụng áp dụng nó vào trong cuộc sống của mình. Và chúng ta không phải đi và tìm kiếm sự giúp đỡ mọi lúc chúng ta có thể tự giúp đỡ ta quản lý được nó và đây là sự hiểu biết bản thân cho sự tự chữa lành bản thân.
Vậy nên và rằng chúng ta có những khía cạnh hữu hình (physical aspects) của Vata, Pitta và Kapha. Và giờ bạn có thể làm những bài kiểm tra trên mạng những cái mà rất là tuyệt vời bạn biết đó, liệu tôi có tay dài hay không có chân dài hay không so với co thể của tôi, chân tôi có rộng lắm không hay là hẹp còn ngón chân của tôi tôi có những ngón tay (peerless, *không nghe được*) chúng có dài và ốm hay là tôi có những ngón tay như là hình cái xẻng, những đặc điểm của gương mặt của tôi, tôi có môi bự hay không, răng tôi chúng có lộn xộn không, tôi có nhiều những cái răng nhỏ, tất cả những kiểu thứ này. Vậy nên chúng ta có thể rất là rất là nhanh chóng thâu nhặt được trên những khía cạnh hữu hình thể chất cả nữa. Nhưng điều này thay đổi. Bạn biết đó, khi chúng ta sống qua cuộc sống của ta, những khía cạnh này sẽ thay đổi. Vậy nên tình huống hiện tại được gọi là Vikriti, nó là cái mà đang hiện thời đang nằm ở ngoài sự cân bằng. Bạn cũng có Prakriti, nếu bạn nghĩ về nó như là một chiếc xe hơi, thì một chiếc Mercedes sẽ luôn là một chiếc Mercedes trong suốt quãng đời của nó nhưng mà ở bất kỳ thời điểm nào trong quá trình đó, thì lốp xe có thể không đều (bald tires) hay là nó có thể có chu vi tiếp xúc với mặt đất tốt (good tread) dầu trong xe có thể tốt hoặc là xấu, đây là tình trạng hiện tại, đó là điều mà đang diễn ra hiện nay hiện tại ngay bây giờ. Vậy nên bạn có thể nghĩ về Prakriti là đường ngang của bạn từ lúc thụ thai cho đến khi mà cơ thể hữu hình của ta hết hạn (expire), và rồi khi đó Vikriti là tình hình hiện tại lên xuống ở trên đường thẳng ngang đó.
Vậy nên nếu chúng ta thâu nhặt một số đặc điểm của Vata nhìn chung chung và chúng ta cần phải cẩn thận với người ai mà chúng ta đang nói chuyện với nhưng nhìn chung là trong giống người da trắng (Caucasian people, đại chủng Âu, người bản địa châu Âu, Đông Á, Tiểu lục địa Ấn Độ, và Bắc Phi), những người thuộc dạng Vata sẽ có thể có con người đen đậm hơn, nâu hơn, họ sẽ có da khô hơn, họ sẽ có tóc khô hơn, họ sẽ có những ngón tay dễ gãy hơn (brittle fingernails), họ có thể sẽ có mắt nhỏ hơn, con ngươi có thể là một màu đậm hơn, nếu mà họ mở rèm ra vào buổi sáng và trời nắng thì con ngươi họ có thể chuyển thành màu nâu ngay. Vậy nên có tất cả những đặc điểm này mà chúng ta có thể thâu nhặt lên và có rất nhiều nữa. Và đây là nét đẹp của Ayurveda và chúng ta không cụ thể là phải nhìn kiểu như ồ bạn có mặt xanh lá xám vậy nên có lẽ bạn là Pitta. Và còn những gì mà chúng ta có thể dùng để mà bổ trợ ủng hộ cho điều đó, còn có rất là nhiều thông tin mà chúng ta có thể thâu nhặt vào. Vậy nên những người Vata sẽ có những, họ sẽ có thể dài hoặc họ có thể ngắn, họ sẽ có tay dài hơn, họ sẽ đó ngón tay dài hơn, họ sẽ có khuôn mặt nhỏ hơn và sẽ có rất là nhiều răng trong miệng họ và một số cái răng của họ có thể chồng lên nhau bởi vì một lần nữa chúng ta đang nhìn vào những đặc điểm của không khí, không khí là gì, dễ thay đổi, bất định, nhẹ, khô. Vậy nên khi mà chúng ta nhìn vào những thứ như là đặc điểm của cơ thể hữu hình, những cái răng nếu mà chúng chen chúc chồng lên lẫn nhau thì đó là rất là bất định và những cái xương thực ra là có liên quan đến cả Vata nữa. Làm sao một người giữ ánh nhìn của họ (how someone holds gaze), bạn biết đó, độ khô của da của họ, tất cả những thứ này có liên quan ngược về nếu một người nào đó là một người mạnh về Vata, thì họ sẽ thiên nghiên hướng về con người họ là ai nhiều hơn. Vậy nên ví dụ là tôi là mạnh về Vata và rồi tôi có Pitta và Kapha, và dosha thứ hai và thứ ba của tôi, thì tôi sẽ thiên về nghiêng về hướng những đặc điểm của không khí, vậy nên nếu mà chúng ta dùng nước như là một ví dụ, tôi có lẽ sẽ không uống nhiều nước bởi vì nó thật sự là không phải là tôi là gì bản chất tôi là ai, tôi là nghiêng về không khí hơn như thế trong vũ trụ trong không gian. Thay vào đó, nếu mà tôi là một người thiên về Kapha, tôi là nguồn nước trong lòng đất thì tôi có lẽ là sẽ uống rất nhiều nước nhưng mà tôi sẽ uống đều đều suốt qua một ngày. Và một lần nữa, những đặc điểm của Kapha, mất một thời gian để khởi nguồn, kích tạo nó lên hoạt động nhưng mà nó thực sự rất là liên tục tiếp diễn giống như với khẩu vị vậy đó. Và trong khi đó, một người thuộc tuýp Pitta, có thể là chảy mồ hôi nhiều bởi vì họ đang thoát thể hiện bản thân ra (exerting) khá nhiều, và họ có thể nốc nước của họ rất là nhanh để bù đắp nhanh nhất có thể những gì họ vừa thất thoát đi.
Vậy nên, ayurveda không chỉ là về cái gì (not just about what), nó còn là về làm sao cách làm sao mà chúng ta làm việc này việc kia (how we do things). Rất là rất là quan trọng. Vậy nên chỉ trong cuộc sống, nó không chỉ là quãng đường, nó thực sự là quãng đường mà là quan trọng ngang bằng với điểm đến. Nó là cũng y như vậy khi mà chúng ta nhìn về Ayurveda.
Và vậy nên những đặc điểm thể chất của Pitta. Nếu mà những người thuộc tuýp Vata là dài và ốm (mình dây) hay là cao, họ có thể thấy nó khó để mà lên cân được, một người Pitta thì là kiểu như một người ở mức độ trung bình nhiều hơn. Vậy nên những đặc điểm của họ sẽ là phần nhiều ở kích cỡ trung bình nhiều hơn. Kích cỡ bàn tay trung bình, kích cỡ chân trung bình, chiều cao trung bình so với cơ thể của họ, so với một người mà cao 190cm nhưng mà là so với cơ thể của họ. Lửa ở trong nước, vậy nên, làn da sẽ không khô như Vata, nhưng mà nếu họ là người da trắng (Caucasian people) họ sẽ ửng đỏ lên khi ra ánh nắng mặt trời, họ sẽ ra ngoài trời vào giờ lúc nóng nhất trong ngày bởi vì họ thiên nghiêng về nhiệt lượng nhiều hơn mặc dù là họ có vẻ như là đi hơi quá xa. Bạn có bao giờ nghe câu nói đó là họ đã đốt cháy sức lực của họ (they've burnt themselves out) đó là một người Pitta, rất là rất là tập trung, có thể là họ làm việc ở trong văn phòng, có một deadline (hạn nộp giao việc) và họ vẫn tiếp tục đi tiếp tục làm họ phải làm cho xong việc này họ rất là rất là họ không nghe qua những người khác và họ chỉ làm cái việc của họ thôi, và họ đốt cháy kiệt hết sức của họ. Vậy nên về mặt thể chất, người thuộc tuýp Pitta ở kích cỡ trung bình vừa vặn hơn. Và còn rất là nhiều điểm mà chúng ta có thể thâu nhặt vào, còn gì nữa ta, nhìn chung thì chúng ta còn có thể nói gì nữa về một người Pitta, nhìn chung thì trong những chàng trai, họ sẽ dễ bị hói dễ bị tóc bạc hơn ở một độ tuổi trẻ, và những người thuộc tuýp Pitta thường có xu hướng có nhiều tàn nhang (freckles) hơn và nhiều đồi mồi hơn nữa. Cái mũi cái miệng sẽ là nhiều hơn về kích cỡ trung bình họ có thể có nướu bị chảy máu hay là xu hướng nghiêng về điều đó.
Và rồi chúng ta có Kapha, Kapha là sự đối lập với lại Vata, vậy nên những người thuộc tuýp Kapha là nước bao bọc trong lòng đất. Những người thuộc tuýp Kapha thường thường là sẽ có xương to bự hơn không nhất thiết là mập đôi khi người ta kiểu như ồ tôi không muốn cái thứ Kapha đó, nó kiểu nó kiểu như là bạn biết đó nó nghe có vẻ không được lành mạnh khỏe lành cho lắm nhưng mà thực sự là khi tất cả những nguồn năng lượng này đang ở trong sự cân bằng, thì chúng là hoàn hảo, chúng ta không nên cố gắng và thay đổi con người ta là gì. Vậy nên những người thuộc tuýp Kapha sẽ thường có xương to hơn họ sẽ có vai rộng hơn, trong khi một người Vata sẽ có vai hẹp hơn, một người Kapha có thể có chân to nhưng mà chúng cũng sẽ rộng hơn về bề ngang, ngón tay của họ có thể là to nhưng mà chúng cũng sẽ dầy hơn, họ sẽ có những bàn tay, các bạn có nghe qua câu nói đó chưa, họ có những bàn tay như là cái bàn xẻng vậy đó. Vậy nên đây là một người Kapha của bạn. Đầu có thể to hơn, mắt họ có thể to hơn, trong khi đó trong một người Vata, thì mắt họ có thể nhỏ hơn một chút xíu như là mắt hạt chuỗi và một người Kapha thì mắt họ sẽ to và rộng. Da của họ sẽ dầu nhiều hơn. Những khớp xương của họ sẽ mạnh hơn thường thường là vậy. Và nếu mà chúng ta nhìn vào yoga, thường thường khá thường xuyên là những người mà là dài, sẽ có tay dài và chân dài có thể đưa cơ thể họ vào tất cả các kiểu tư thế, nhưng mà họ có thể là những người mà có khớp yếu hơn. Bởi vì họ không có đủ chất nhờn trong các khớp bởi vì họ không có đủ chất lỏng chất nước trong cơ thể họ bởi vì có nhiều không khí hơn ở trong không trung (ether) trong khi đó một người Kapha, chúng ta có thể không thấy họ liền ở trong một lớp học yoga Ashtanga bởi vì đó là cái mà họ sẽ không hướng đến về cái kiểu loại bài tập đó theo một lẽ thiết yếu. Nhưng khi mà họ bắt đầu thì họ có sự kiên cường mạnh nhất (a lot of stamina) và những khớp xương của họ là thực sự mạnh bởi vì có rất nhiều chất lỏng ở trong người của họ. Vậy nên đó là cách mà nó thể hiện ra bản thân nó, chỉ là rất là rất là đơn giản. Umm, còn điều gì mà chúng ta có thể nói về những người Kapha, umm, những chiếc răng lớn hơn. Bạn biết đó, họ có thể là không có quá nhiều răng nhưng mà họ có thể có một vài mà sẽ to hơn. Họ sẽ là những người rất là kiên nhẫn, họ sẽ là những người lắng nghe rất là tốt, vậy nên. Nếu mà chúng ta sử dụng cái ví dụ cách thể hiện như ở một bữa tiệc bạn biết đó một người kiểu Vata, vào bữa tiệc và kiểu như hey hey hey hey như kiểu vậy chào hỏi với mọi người bạn biết đó trên bề mặt mặt nổi, họ sẽ trò chuyện làm quen biết với mọi người nhưng mà sẽ có ít bạn hơn. Người Pitta sẽ đến vào bữa tiệc và kiểu như bạn là người mà tôi sẽ nói chuyện tiếp sao và rồi bạn, bởi vì nó sẽ nhiều hơn là được xác định cụ thể rõ ràng. Một người Kapha là nhiều hơn là như vậy (vòng tay lại với nhau) vậy nên người ta thường có xu hướng vây lại bu lại xúm quanh họ đi đến họ bởi vì họ sẽ lắng nghe nhiều hơn, những cái tai cũng thực sự ra là có liên quan nhiều hơn đến Kapha nữa. Trong khi đó những bàn tay và miệng là có liên quan nhiều hơn với lại Vata.
Vậy nên chúng ta có thể nhìn vào nghề nghiệp người ta làm cái gì cho mưu sinh sự sống như là một chỉ dẫn về loại của họ. Chúng ta có thể nhìn về làm sao người ta sử dụng thời gian rảnh của họ, ok chưa nè. Vậy nên cái mà Ayurveda có thể nói về một người Vata, là họ sẽ thiên về những công việc mà họ làm việc nhiều với mạng xã hội khá nhiều, họ thường sẽ là những người giảng dạy cô giáo thầy giáo rất là tốt bởi vì họ có thể giữ một số lượng chủ đề khác nhau hay là một số lượng người khác nhau trong cùng một phòng ở cùng một lúc bởi vì có rất là nhiều thứ xảy ra diễn ra cùng lúc và họ có thể quản lý xử lý được điều đó. Họ thường là những nghệ sĩ rất là giỏi, những người rất là sáng tạo, rất là giỏi, kiểu loại nghệ thuật gì, bạn biết đó, nó kiểu là nhiều hơn nghệ thuật họa (graphic art) nó kiểu như là về chi tiết nhiều hơn, nếu bạn nói với một ai đó thường thường rằng bạn thích nghệ thuật ok, và thì tôi sẽ không nói cái người đó ngay lập tức trong tâm trí của tôi là một người Vata, kiểu dạng nghệ thuật nào mà bạn thích, tôi thích làm gốm, ồ ok, vậy là bạn làm việc với đất nhiều hơn vậy là điều này chỉ hướng nhiều hơn (more indicative of) về Kapha. Trong khi đó nếu mà tôi thích làm hội họa mỹ thuật (fine art) hay là cái thứ kiểu như vậy thì nó là nhiều hơn ở trên đây nó là Vata nhiều hơn. Vậy nên đây là cách làm sao chúng ta có thể đi sâu hơn về chủ đề này và điều này trở nên rất là quan trọng chúng ta nhìn vào chế độ dinh dưỡng ăn uống và các loại thức ăn khác nhau nữa.
Vậy nên là biết được những đặc điểm về tâm trí và thân thể hữu hình (mental and physical characteristics) của cả Vata, Pitta và Kapha là thiết yếu thực sự để mà hiểu được chúng ta là ai. Và rồi để biết tình hình hiện tại thì là không nhất thiết là chúng ta là ai, điều mà có xu hướng xảy ra là chúng ta thiên về nghiêng về thiên hướng chúng ta là ai nhiều hơn, và lại một lần nữa, nếu mà tôi là một người nghiêng về Vata, tôi sẽ nghiêng thiên hướng về Vata thoát ra mất sự cân bằng nhiều hơn so với không, bởi vì tôi nghiêng hướng về những thứ loại như thế. Vậy nên, ví dụ như tôi nghĩ là kiểu như trong 77% của tất cả bệnh tật là có liên quan đến Vata bởi vì nếu mà bạn nhìn vào cách mà người ta sống cuộc sống của họ thường thường bây giờ, mọi thứ cả mọi thứ rất là nhanh, rất là nhiều người làm việc ở trong văn phòng, vậy nên Vata điều khiển (regulate) hệ thần kinh cái gì đưa chất qua cơ thể của ta. Vậy nên một người đang làm việc trong văn phòng, nhìn vào màn hình máy tính, cái điện thoại đang rung lên, mọi thứ mọi việc cần được làm xong vào ngày mai, chặng đường đến chỗ làm rất là bạn biết đó rất là hối hả, thức ăn ăn nhanh trên đường có thể vậy, cái mà bạn biết đó là tốc độ, cái mà tất cả có liên quan đến Vata và họ đang ở trong văn phòng với máy lạnh điều hòa vậy điều gì xảy ra là tất cả những đặc điểm tính này của không khí chồng chất từng lớp lên với nhau và bệnh chỉ hiện ra khi mà dosha lên quá cao. Vậy nên tôi có cái thứ tốc độ này và tôi đang nhìn vào màn hình máy tính và việc đó thì đáng lẽ cần phải làm xong ngày hôm qua rồi, và điện thoại của tôi thì cũng đang rung lên đây và tôi có máy lạnh điều hòa, vậy là đó là khí chồng lên khí chồng lên khí chồng lên khí cái điều mà sẽ đưa Vata ra khỏi sự cân bằng của nó. Ok chưa nè. Vậy nên đây là cách mà làm sao chúng ta có thể hiểu nó.
Nhưng mà làm sao để mà chúng ta nhận ra là khi nào chúng ta đang ở ngoài mất sự thăng bằng (cân bằng), làm sao để mà chúng ta nhận ra hiện tại là điều gì đang diễn ra vậy. Điều này có lý với các bạn không? Tôi đang nhìn vào điều này trên một nền tảng là có lẽ có thể là bạn không chưa có bất kỳ thông tin nào và ngoài ra là bạn có để mà chúng ta có thể bàn đến những chủ đề cụ thể hơn cho các bạn khi mà chúng ta đi tiếp. Vikriti là điều gì đang diễn ra hiện nay và làm sao mà tôi biết được là tôi đang trong hay là ngoài sự cân bằng. Chà có một số cách khác nhau, theo về mặt tâm lý, làm sao mà stress cho thấy hiện diện bản thân nó, tôi có đang ngủ ngon được không, có sự mất ngủ khó ngủ không, tôi có thức dậy nhiều giữa buổi tối không, các thứ những thứ đang đi qua cơ thể tôi như thế nào, vậy nên đây là những chỉ điểm rõ ràng (clear indications) của tình trạng hiện tại, chúng ta như thế nào với những người khác và điều gì đang diễn ra xảy ra suốt cơ thể ta. Vậy nên nhìn chung là, nếu mà ta nhìn vào những gì mà Ayurveda nói rằng tất cả những bệnh tật xuất phát từ tâm trí và rồi lọc qua trong cơ thể hữu hình của ta. Vậy thì làm sao những thể dạng stress khác nhau thể hiện bản thân chúng lên dựa trên những dosha khác nhau. Và chà, cho những người thuộc kiểu Vata thì thiên hướng là rất nhiều sự lo âu và sự hồi hộp (anxious and nervousness) rất là nhiều sự rung (tremors) hệ thần kinh đang ở ngoài sự cân bằng, vậy nên, sự mất ngủ có thể đến rất là dễ dàng, những người ngủ nhẹ không sâu, vậy nên nếu mà chúng ta nhìn vào giấc ngủ với Ayurveda, những người Vata sẽ là những người ngủ rất là nhẹ (không sâu) bạn biết đó nếu mà người bạn ngủ chung chỉ làm một cái gì đó nhỏ thôi thì nó cũng làm họ tỉnh giấc thức dậy, tất cả những chú chim ở ngoài kia chúng cảm thấy thật khó khăn khi để mà đi vào giấc ngủ và điều đó còn được làm rõ ràng hơn khi mà Vata đi ra khỏi ngoài sự cân bằng. Vậy nên sự mất ngủ được thẳng hàng nhiều hơn với lại thông thường là Vata nằm ở ngoài sự cân bằng. Và điều có xu hướng xảy ra là khi Vata mất đi cân bằng ở trong tâm trí thì nó sẽ lan tỏa ra trong cơ thể hữu hình và chúng ta sẽ đi nói vào những địa điểm đó có 3 địa điểm chính trong cơ thể ta một lúc sau.
Và vậy thì Pitta cho thấy lộ diện bản thân nó như thế nào. Và Pitta là nhiệt (heat) vậy nên một lần nữa chúng ta quay trở lại những đặc tính của lửa. Vậy nên thì nó thể hiện ra bản thân nó theo về mặt tâm lý như thế nào chà là sự giận dữ, nhưng mà thực ra là rất là nhiều sự tự chỉ trích bản thân (self-criticism) sự tự phán xét bản thân (self-judgmental) nó đi vào trước khi nó đi ra thường thường là vậy. Tôi đáng lẽ phải biết rõ hơn, tôi đáng lẽ phải làm điều đó tốt hơn bạn biết đó những kiểu như vậy đó. Vậy nên có rất là nhiều sự tức giận (angriness) mà đi vào hướng về bản thân họ trước khi mà nó đi bộc phát ra. Và một người Vata có thể giận lên rất là rất là nhanh (lose their temper very very quickly) nó kiểu như đừ đừ đừ như vậy đó và 5 phút sau nó hết qua hết rồi nó quên đi mất đến dễ đi dễ. Trong khi một người Pitta, anh nói tuần trước, bởi vì nó còn ở đó nó hơi một chút sâu thâm hơn. Vậy nên những người Pitta có thể rất dễ cáu lên (nóng lên, khó chịu lên irritable) rất là tức giận, rất là tự phán xét bản thân hay là rất là chỉ trích khó chịu về bản thân họ và rồi khi mà nó ở trong tâm trí nhiều quá nó sẽ lan tỏa ra (permeate) vào trong cơ thể hữu hình của ta.
Trong khi đó Kapha, những người Kapha khi mà stress thể hiện bản thân nó trong tâm trí bạn sẽ không biết đâu. Bởi vì nó sẽ bị chôn giấu đi dưới tấm thảm. Và họ sẽ giữ nó như vậy nè (Thầy Justin miêu tả bằng vòng tay ôm lại) họ sẽ giữ nó để chỉ mình họ biết thôi. Và rất là nhiều sự trầm cảm có thể đến với Kapha tất cá những thứ này mà tôi đang đề cập đến chúng là chỉ điểm, không phải là khẳng địng định nghĩa vậy nên chúng là những chỉ điểm của những cái mà có thể đang diễn ra nó giống như, ok vậy thì nó là sự trầm cảm. Vậy thì cái có điều gì khác mà chúng ta biết mà sẽ gộp ngay chúng thẳng hàng lại điều đó với một người Kapha. Còn cái gì nữa mà chúng ta có thể miêu tả ra từ họ theo hướng về mặt thể chất và tinh thần tâm trí về cách làm sao mà họ đang sống cuộc sống của họ, sẽ ủng hộ bổ trợ cho thông tin đó. Vậy nên nó rất là rất là hữu ích để mà nhìn về tất cả những thứ mà chúng ta có vậy nên nếu mà ta đang làm một buổi tư vấn với một người nào đó từ góc độ nhìn của Ayurveda, chúng ta sẽ dành 1 tiếng 1 tiếng 15 phút chỉ để nói chuyện với mọi người. Hỏi những câu hỏi về họ làm gì nghề nghiệp là gì, những loại bệnh gì mà người ta có, họ dành thời gian rảnh của họ làm gì, bộ phim yêu thích của bạn là gì, thể loại yêu thích của bạn là gì, và tất cả kiểu loại như thế và rồi rằng cuối cùng là cái mà chúng ta có là cái kiểu như vùng khu vực to lớn về thông tin mà chúng ta có mà chúng ta thu thập được, chúng ta có tất cả những kiểu người (viết tắt là V) cho Vata, tất cả những kiểu P (cho Pitta) và tất cả những kiểu K (cho Kapha) và chúng ta có thể đi từ một hồ một biển trời những thông tin đó, có nhiều Vata hơn, hay có nhiều Pitta hơn hay có nhiều Kapha hơn, và đây là cách làm sao chúng ta định nghĩa Prakriti, đây là làm sao chúng ta định nghĩa sự hình thành về mặt sinh học của bạn, sự hình thành tâm trí và thể chất của bạn. Chúng ta cũng có thể hỏi Ba và Mẹ ta. Ba trông như thế nào, nhìn chung có ổn đến mức nào không, ông ấy làm nghề gì, ông ấy thích làm gì trong thời gian rảnh của mình, bởi vì chúng ta là một sự phản chiếu của Ba và Mẹ . Sự hình thành về mặt sinh học là ADN mà được truyền lại cho ta vậy nên Mẹ làm gì và chúng ta có tất cả những thông tin này để chọn từ. Khi mà chúng ta nhìn vào Vikriti, điều gì làm cho chúng ta mất ra ngoài sự cân bằng. Vậy nên ta có những ảnh hưởng bên trong và những ảnh hưởng bên ngoài. Vậy nên Ayurveda là đang làm việc với tâm trí, cơ thể, và linh hồn toàn thể, theo tính toàn thể (collectively) đó là hệ thống chữa lành duy nhất trên thế giới mà xử lý làm việc với cả ba cùng một lúc sử dụng chế độ ăn uống đúng và lối sống đứng dựa trên sự độc đáo khác biệt riêng của cá nhân bạn, ok chưa nè, đó là Ayurveda trong bản chất thực chất của nó (in its essence). Vậy nên những ảnh hưởng bên trong và bên ngoài. Chế độ ăn và lối sống (diet and lifestyle). Cái gì mà chúng ta cho vào trong cơ thể ta và những ấn tượng mà ghi vào trong tâm trí ta và cách chúng ta thực hiện thể hiện làm sao sống cuộc sống của ta. Và vậy nên khi mà chúng ta đi và nhìn vào lối sống và chế độ ăn uống. Chúng ta đã khám phá ra rằng Ayurveda là gì, chúng ta đang nhìn vào sự tìm hiểu làm sao Vata, Pitta và Kapha cho thấy ra bản thân của chúng (lộ diện) và rồi chúng ta đang nhìn vào làm sao chúng ta có thể áp dụng kiến thức này vào trong đời sống hằng ngày của ta. Bởi vì nếu mà nó chỉ nằm ở đây (Thầy Justin chỉ tay vào đầu) và nó không đi qua trải qua kình nghiệm trải nghiệm thì nó không phải là kiến thức của bản thân nó chỉ mới là cái gì đó ta đọc ở đâu đó mà thôi. Và tôi sẽ đưa ra một ví dụ, tôi sẽ thảy ra nhiều ví dụ hơn nữa. Cái gì người ta làm để mưu sinh kiếm sống (nghề nghiệp) vậy nên chúng ta đã nói một chút về những người thuộc dạng Vata sẽ làm gì, những người Pitta một đặc tính điểm khác của Pitta những người thích có sự tổ chức và tập trung (organized and focused) vậy nên nó giống như, tôi đang đến lớp học yoga của tôi, tôi đang đeo mang theo tôi có cái cặp của tôi chuẩn bị xong rồi, tôi biết là nó là 10 giờ rồi và tôi có buổi ăn trưa với một ai đó khác sau đó. Vậy nên nó có một sự cấu trúc (structure) vào trong nó. Người Pitta rất là thích các cấu trúc, còn những người Vata tôi không muốn biết bất cứ điều gì xảy ra cũng là tuyệt vời hết cả. Người Pitta không chúng ta phải biết điều gì diễn ra và điều đó là tuyệt vời sự cấu trúc là tuyệt vời nhưng mà khi mà chúng ta là một cái gì đó quá là cấu trúc thì nó bắt đầu đi ra khỏi sự cân bằng. Về mặt sự nghiệp, làm sao mà nguồn năng lượng thể hiện ra cho thấy bản thân nó cho những ai thuộc nhóm Pitta. Người nhóm Pitta thường rất là tò mò (very inquisitive) họ thích những cấu trúc họ thường có xu hướng là những người chính trị gia kế toán, luật sư, quân nhân (military people) giỏi những nơi mà có một cấu trúc rõ ràng, những nhà tâm lý học, những người thuộc nhóm Pitta cần biết làm sao mọi vận hoạt động, họ có dù rằng đó là làm sao tâm trí hoạt động hay là dù là làm sao cơ thể ta hoạt động hay là thậm chí là làm sao những tâm trí của người khác hoạt động, ví dụ như, một người thuộc nhóm Pitta sẽ rất là có hứng thú trong việc, và họ sẽ đọc những hồi ký (tự truyện, autobiography), họ sẽ xem những bộ phim và bị cuốn hút vào những bộ phim mà được dựa trên một câu chuyện có thật có lẽ vậy, bởi vì có một xíu nhiều hơn chiều sâu ở trong nó. Họ cũng có thể là đọc những quyển sách về làm sao tôi có thể làm cho bản thân tôi tốt lên. Tất cả những thứ này là tốt cho đến khi họ đi quá xa về hướng bên kia. Vậy nên họ thường có xu hướng là những người chính trị gia rất giỏi (politicians) bởi vì họ thích giải thích cho một ai đó quan điểm góc nhìn của họ, người Pitta muốn người khác hiểu được họ đang nói về điều gì, kiểu như nó rất là quan trọng là bạn hiểu tôi đang nói điều gì, kiểu loại những thứ như vậy. Họ rất là lưu loát (articulate), họ rất là thông minh (intelligent), họ rất là sâu sắc (perceptive), hai dosha còn lại thì không.
Vậy nên, về Kapha, thì Kapha nghiêng về hướng trụ vững vào lòng đất hơn, giống hơn như thế này (Thầy Justin vòng tay lại miêu tả), họ nghiêng về phía cộng đồng nhiều hơn (community-based) họ chăm sóc người khác. Vậy nên họ cùng nằm thẳng hàng với lòng đất (aligned with the Earth) họ có thể nằm thẳng hàng với, có thể là họ là những người quản trị viên giỏi (good administrators) vậy nên một người Pitta hay là Vata có thể là CEO của một công ty nhưng mà cái người mà đảm bảo chắc rằng mà mọi thứ nó hoạt động thật là hoàn hảo thì đó chính là một người Kapha, người mà quan tâm chăm sóc đến người khác. Họ là những người thầy cô giáo rất là giỏi nhưng mà không phải là với những chủ đề cụ thể như là toán hay là tiếng Anh hay là bất cứ gì chung chung vậy nên có lẽ là nhiều hơn là giáo viên về trường mầm non chăm sóc con người, hay là những người y tá, làm việc với lòng đất nhiều hơn, những người đầu bếp giỏi, và những người ca sĩ hát hay tôi nghĩ là Ayurveda có những cái kỳ quặc và đôi khi tuyệt vời là như kiểu, đây là cái mà một người Kapha là và đây là những gợi ý những người Kapha là rất là rất là mang đầy tính nghệ thuật nữa. Những người Vata, Kapha thường là những người có tính nghệ thuật cao vậy nên đây là cách mà nó có thể cho thấy bản thân nó với nghề nghiệp cả nữa. Những bộ phim mà chúng ta xem, những màu sắc mà chúng ta được nằm thẳng hàng với và nếu mà chúng ta có thể hiểu mối quan hệ này thì chúng ta có thể hiểu mối quan hệ với bản thân của chúng ta nhưng mà chúng ta cũng có thể hiểu mối quan hệ với người khác cả nữa. Bởi vì nếu mà bạn để hai người Pitta lại với nhau, hai cực dương lại với nhau và cả hai người họ là rất là Pitta, thì họ sẽ đẩy họ ra xa. Nhưng mà, nếu mà một người có rất là nhiều Kapha là dosha thứ hai của họ và người kia thì có Vata nhiều hơn thì họ sẽ hòa hợp. Yeah, bạn biết đó bạn đã gặp những người mà nói là bạn biết đó, tôi có một người bạn này chúng tôi không bao giờ thực sự hòa hợp với nhau lắm bao giờ, nhưng mà giờ chúng tôi lại trở thành bạn tốt của nhau, qua một quãng thời gian điều đó bắt đầu tuôn chảy vào nhiều hơn.
Vậy nên điều gì mà rất là quan trọng để biết khi mà chúng ta nhìn vào những ảnh hưởng bên ngoài là những gì mà chúng ta không thể kiểm soát. Vậy nên có những thời điểm của cuộc sống của ta, thời điểm trong ngày, thời điểm trong năm khi mà những nguồn năng lượng này là cao hơn hay là thấp hơn cho mọi người, ok chưa nè. Vậy nên thông thường là từ 0 tuổi cho đến tuổi dậy thì cho đến có thể là tuổi 50 là khoảng thời gian Kapha của cuộc đời cuộc sống. Nó là khi mọi thứ có vẻ như là chậm chạp ù lì (lethargic) một xíu không hoạt động buồn tẻ thờ ơ (Tamasic, một trong ba Gunas, Tamas), nó phải mất một khoảng thời gian để hoạt động lên. Những đứa trẻ, chúng không muốn dậy ra khỏi giường, chúng bấm nút dừng lại ngủ lại xíu ngủ lại xíu (snooze) trên đồng hồ chuông báo thức đây là trước khi chúng nó biết tìm thấy tiệc tùng và những thứ như thế. Nó mất chúng một khoảng thời gian để bắt đầu, khởi đầu, đây là một đặc tính đặc điểm của Kapha. Đến tuổi dậy thì, thông thường thông thường, 50-55 tuổi thời kỳ giai đoạn mãn kinh là giai đoạn Pitta của cuộc đời, khi mà chúng ta tập trung hơn, khi mà chúng ta xây dựng và định nghĩa chúng ta là ai, chúng ta làm gì nghề nghiệp gì, xây dựng gia đình, dành dụm mưa xe hơi và chỉ là nhìn chung xây dựng cuộc sống của chúng ta lên với một kiểu cấu trúc nào đó và rồi sau khi giai đoạn đó, 50-55 mãn kinh đến về sau này là thời kỳ giai đoạn Vata của cuộc đời. Đây là khi cơ thể ta đi vào quá trình thoái hóa (decay) và nó bắt đầu thu nhỏ teo nhỏ lại, bởi vì Vata là gì, Vata là làm khô đi, đó là khi cơ thể ta khô đi, ôi trời ơi điều đó nghe thật là khủng khiếp, chúng ta đang nói về loại Ayurveda tâm trí, cơ thể và linh hồn (mind, body, spirit) và khi ta nhìn vào Prakruti trong dòng đời, dòng đời hiện hữu hữu hình này, chúng ta đang nhìn vào tâm trí và cơ thể vậy nên linh hồn chúng ta thực sự có thể mang vào ở bất cứ giai đoạn nào sử dụng Gunas, và chúng ta sẽ nói về khái niệm đó một chốc lát sau.
Vậy nên những thời gian thời điểm của cuộc đời của ta, những mùa trong cuộc đời của ta, vậy nên mùa hè, nó là nhiều khả năng hơn là Pitta, có nhiều nhiệt hơn, còn mùa đông lạnh sự ẩm ướt (dampness) nó nằm thẳng hàng nhiều hơn với Kapha, và rồi bạn có những khoảng thời gian dễ đổi thay trong năm cái mà có liên quan nằm thẳng hàng nhiều hơn với Vata, những vật thể thay đổi, những thứ đang thay đổi, vậy là mùa thu và cả mùa xuân nữa nhé. Vậy nên để nhận ra chúng ta là gì và để hòa hợp chúng vào những giai đoạn này của cuộc sống và để hòa hợp nó vào môi trường mà chúng ta đang ở trong và rồi ngoài ra là thời điểm trong ngày và đây là một cái rất là quan trọng đây vậy nên những nguồn năng lượng này, nguồn năng lượng Vata là cao hơn cho mọi người, giữa khoảng lúc 2h sáng đến 6h sáng (2 AM - 6 AM), vậy nên trong khoảng này Vata sẽ cao hơn. Vậy nên nếu mà bạn đã có sẵn nguồn Vata cao rồi thì Vata sẽ cao hơn ở thời điểm đó cho bạn vậy nên bạn phải mang vào nhiều hơn nguồn Kapha, vậy nên nó giống như là một cái bập bênh, bạn cân bằng nó sử dụng kiểu dạng kiến thức đó và rồi đó 6h sáng đến 10h sáng (6 AM - 10 AM) là khoảng thời gian của Kapha trong ngày. Vậy nên một người Kapha, để cho một ví dụ về việc làm sao mà cái này sẽ tuôn chảy ra trong một ngày, một người Kapha phải mất một hồi để mà khởi đầu bắt đầu được vậy nên họ có thể thức dậy chậm trễ hơn một xíu và họ có lẽ là có thể bỏ bữa sáng và đây là khi chúng ta nhìn lại về cả cuộc sống ta, làm sao ta giữ vững với điều này, ta có nên nhảy ra khỏi giường không hay là nó có mất ta một khoảng thời gian để bắt đầu không. 6h sáng đến 10h sáng là giờ Kapha. Vậy nên những người Kapha đã nói rằng họ có thể bỏ bữa sáng, họ không chưa kịp bắt đầu đi đã, họ chưa đói bụng cho lắm và 6h tối đến 10h tối là khi Kapha mạnh lại vậy nên họ có thể có ăn bữa chính của họ rồi ở thời điểm thời gian Kapha, ở khoảng mà từ 6h tối đến 10h tối cái mà hoàn toàn là một thời điểm sai bởi vì ngọn lửa bên trong đã chưa bùng lên cháy lên lúc đó và chúng ta sẽ nói về điều đó. Thời điểm Pitta là 10h sáng đến 2h chiều, và 10h tối đến 2h sáng. Vậy nên điều gì đang diễn ra giữa trong khoảng thời gian này, 10h sáng đến 2h chiều là Pitta điều khiển nhiệt và ngọn lửa bên trong cơ thể sự agony là cái mà hệ trao đổi chất trong cơ thể là cái mà đốt cháy những thức ăn và thức uống mà bạn ăn uống vào ở trong 7 mô ở trong cơ thể (7 tissues of the body). Vậy nên năng lượng này là cao hơn ở trong khoảng 10h sáng đến 2h chiều, vậy nên cho một người Pitta thời điểm tốt nhất ở trong ngày để có bữa ăn chính của bạn là giờ ăn trưa. Còn 10h tối đến 2h sáng thực ra là khoảng thời gian mà khi Pitta đang tiêu hóa những suy nghĩ. Vậy nên cái mà có xu hướng xảy ra là rằng một người Pitta sẽ lắp đầy ấp ngày của họ với rất nhiều những thứ khác nhau họ sẽ không có thời gian cho ăn trưa, họ sẽ có thể có một xu hướng sự dư thừa xảy ra với Pitta, họ có thể có ăn rất nhiều vào buổi tối và rồi họ sẽ lấy lên một cuốn sách mà có thể là một cuốn chỉ dẫn tự giúp đỡ bản thân hay là một cuốn tiểu sử và họ sẽ có não họ kích hoạt lại trở lại và họ sẽ đi vào khoảng 10h tối đó là thời gian Pitta, vậy nên Pitta được chồng lên Pitta. Vậy nên khi mà chúng ta biết những thời điểm này trong ngày và chúng ta biết sự hình thành của ta là gì thì chúng ta có thể áp dụng nó vào trong ngày. Bởi vì những thời điểm ở trong ngày chúng sẽ thay đổi cho chúng ta và chúng ta phải hòa mình hòa bản thân ta vào trong đó vậy nên đây là cách làm sao chúng ta bắt đầu làm việc hoạt động với chúng.
Những kiểu loại câu hỏi nào đang đến trong tâm trí của bạn, bạn có thể thâu nhặt được một số những đặc điểm này trong bản thân bạn không, yeah, và điều thường có xu hướng xảy ra là người ta sẽ bắt đầu cười đôi khi khi mà chúng tôi làm những kiểu xoay vặn này (these kinds of twists), ồ yeah, tôi có cái đó, tôi không muốn cái đó, cái Kapha đó chắc chắn là không muốn nó rồi. Umm, không có đúng hay sai gì hết với chúng cả, khi mà chúng ta có thông tin này chúng ta có thể sử dụng chúng và chúng ta có thể áp dụng nếu mà chúng ta học yoga hay là nếu chúng ta đang thực sự ở trong một lớp học yoga. Một ví dụ, ok là trong một lớp học yoga, làm sao mà Vata, Pitta và Kapha sẽ cho thấy xuất hiện bản thân chúng. Một người Vata, ôi (nhìn lên) bạn hãy nhìn vào tấm áp phích kia kìa nó thật là tuyệt vời, (nhìn xuống), bạn đang làm gì đó ồ de, hơi thở nó rất là nhẹ nó nằm ở trên bề mặt, vậy nên họ cần làm gì là họ cần mang nó ra, làm cho nó dài hơn và mang nó vào sâu hơn, họ cần mang nó vào lại sâu hơn bởi vì họ có hơi quá nhiều ở phía trên đây, họ sẽ kiểu nhảy qua nhảy qua (skipping through) họ sẽ không thích những tư thế đứng yên, họ sẽ muốn họ sẽ muốn làm những cái chống tay (trồng cây chuối) và bạn biết đó họ thắc mắc là điều gì là tiếp theo đây, tư thế savasana cổ điển (một tư thế thiền định trong yoga mà một ai đó nằm trên lưng của họ tư thế thư giãn toàn phần, Merriam-Webster) làm trong 2 phút xong cái gì tiếp theo đây và vậy nên đây là làm sao chúng ta có thể làm việc với nó, dù rằng ta đang dạy hay là chúng ta đang dùng nó và làm kiểu như yeah tôi là như thế đó làm sao để mà tôi có thể sử dụng thông tin đó theo một cách thông minh hơn đây (biết được nhiều thông tin hơn đây, more inteligently) khi mà giờ tôi đã có được nó rồi. Một người Pitta, Drishti hơi thở hịt hà hịt hà hịt hà, và không có gì là ngạc nhiên là có một hào sâu nước ở xung quanh (they're mat???) bởi vì có quá nhiều sự nhấn mạnh có quá nhiều nhiệt lượng vậy nên có lẽ là luyện tập đến 70% đến mức mà bạn biết bạn có thể đi trong một ngày là cách mà làm sao bạn có thể điều hòa cân chỉnh Pitta. Vậy nên đây là cách mà làm sao chúng ta có thể bắt đầu sử dụng cái mà chúng ta chỉ dạy cho bạn hay là dù rằng cái mà chúng ta đang luyện tập. Và trong một người Kapha kích thích cho họ (stimulating them) họ cần hoạt động lên nhiều hơn, vậy nên nhiều hơn (... *không nghe được*) và rồi hơi thở của họ thực sự hoạt động làm việc với hơi thở có thể là kéo nó ra một chút xíu nhiều hơn. Mang ra một chút xíu nhiều hơn mồ hôi. Và bạn thấy đó những người Vata sẽ không đổ mồ hôi đặc biệt là những quý cô, tôi không tin rằng những quý cô đổ mồ hôi tôi tin rằng bạn phát sáng tỏa sáng hay là bất kỳ cụm từ mỹ từ xinh đẹp nào là. Nhưng mà một người Vata sẽ không đổ mồ hôi nhiều đến thế bởi vì họ không có nhiều nước trong sự hình thành của họ và họ không uống quá nhiều nước bởi vì họ không bị cuốn hút vào điều đó vì nó không phải là cách mà họ là con người họ là vậy nên cái mà họ cần là nhiều nước hơn. Một người Pitta sẽ đổ mồ hôi rất là nhiều và cách làm sao mà họ uống nước là không chỉ là cái gì mà còn là làm sao là rất là rất là quan trọng, vậy nên sự điều hòa cho Pitta, sự làm giảm dịu nhẹ lại (calming), sự nguội lại (cooling), sự điều hòa (moderation), những từ khỏa cho Pitta, vậy nên uống nước đều đặn xuyên suốt một ngày và rồi một người Kapha họ sẽ chảy mồ hôi nhưng mà nó sẽ mất họ một chút xíu để mà khởi đầu, khởi tạo, vậy nên còn điều gì mà họ nên tập trung vào, những tư thế khác nhau cho những dosha khác nhau, những pranayama (phương pháp kiểm soát hơi thở) khác nhau cho những thời điểm khác nhau trong ngày dựa vào con người mà chúng ta biết là ta là, đây là cách làm sao chúng ta. Căn bản là, yoga là khía cạnh tâm linh linh hồn của Ayurveda và Ayurveda là khía cạnh chữa lành. Cả hai là những ngành khoa học chị em với nhau. Vậy nên theo truyền thống là thường được dạy chung với nhau bởi vì khi mà bạn biết bạn là ai thì bạn biết điều gì là phù hợp với bạn, bạn biết khi nào là tốt để mà thực hiện nó và bạn biết làm sao để đi xung quanh nó làm được nó thực hiện nó theo một cách mà được biết được thông tin nhiều hơn. Và đây là không chỉ là yoga mà đây còn là tất cả những thứ mà bạn có thể làm trong cuộc sống của bạn. Vậy nên ví dụ là tôi có thể kiểu như nói như thế này mọi lúc và tôi đang nói chuyện với bạn tôi đang nói về Ayurveda và chị em của nó (Thầy Justin nói thật là nhanh) và ... tôi có thể chỉ dừng lại .... và bằng cách dừng lại một khoảng như thế tôi đã cho bản thân tôi một chút Kapha một cách hiệu quả như vậy. Tôi đã kéo xuống Vata và tôi có thể dừng lại vậy nên tôi đang bắt đầu cân bằng.
Vậy nên một trong những nhân tố quan trọng điểm trọng điểm mấu chốt chúng ta đang nhìn vào là cách làm sao chúng ta có thể áp dụng được thông tin này. Và chúng ta có cái mà gọi là Gunas, một từ nghe hay tuyệt vời, Gunas, trong Ayurveda, Gunas là bản chất tâm linh linh hồn và tâm trí của bạn vậy nên nếu mà Prakriti của bạn là sự hợp thành tâm trí và thể chất của bạn, làm sao bạn định nghĩa sự hợp thành tâm linh tâm trí cái mà bạn có thể thay đổi ở bất cứ thời điểm nào là dùng những Gunas. Trong Gunas, chúng ta có Sattva, Rajas, và Tamas. Sattva là tính chất kết nối của hai cái còn lại, ok chưa nè. Một số người có thể nói là nó có thể được chuyển dịch sang thành trạng thái là tỉnh táo (being consciousness) trong Sanskrit tiếng Phạn, nhưng mà nó là nhiều hơn là về sự cân bằng. Rajas là cái mà đưa mọi thứ vào trong sự vận động sự chuyển động. Vậy nên nếu mà bạn có rất là nhiều suy nghĩ đang diễn ra tôi rất là Vata ở trên này và tôi kéo những suy nghĩ đó xuống và tôi làm việc làm chúng thì đó là việc lấy nó đó là việc chuyển hóa (alchemy) đó là sự tiếp nạp năng lượng vào (energization) của suy nghĩ đó vào trong một hành động và đây là Rajas. Và rồi bạn có Tamas. Tamas là sự chậm chạp không hoạt động (inertia) nó là sự trụ lại trong đất (groundedness). Vậy nên chúng ta có cả ba Gunas này ở bất kỳ thời điểm nào, ok chưa nè. Vậy nên nếu mà tôi lấy cái suy nghĩ này mà tôi có và tôi chạy đua tới phía trước với nó và vậy thì Tamas sẽ lên như kiểu như ê chờ một xíu đã trước khi bạn, trước khi Rajas của bạn đi bay ra phương xa với suy nghĩ đó thì hãy có một sự ngẫm nghĩ kỹ về nó cái đã vậy nên nó kéo cái suy nghĩ đó lại và rồi lúc đó bạn có sự thăng bằng và khi mà bạn có sự thăng bằng đó rồi thì bạn có Sattva, cái mà là chất kết dính (binding quality) từ một bản chất tâm trí tâm linh linh hồn (spiritual mental nature) khi mà chúng ta có hay là chúng ta đang áp dụng một lối sống mang tính chất Sattva (Sattvic lifestyle), một lối sống của sự cân bằng nhiều hơn, nhiều sự nhận thức hơn (more awareness), có nhiều chánh niệm hơn (more mindfulness) nhiều sự ý thức hơn (more consciousness) chúng ta có thể có được khả năng cho sự cảm nhận nhiều hơn và sự rõ ràng nhiều hơn (afford the possibility for more perception and clarity) để đến vào trong cuộc sống của ta ok chưa nè. Vậy thì đó là khi mà chúng ta bắt đầu sử dụng thiền định và ăn uống đúng và làm sao chúng ta cách chúng ta sống cuộc sống của ta (how we go about living our life). Và một ví dụ rất là rất là đơn giản là tôi nói chuyện kiểu như rất là nhiều kiểu như vậy và tôi rất là nhiều chất khí Vata ở trên đây và tôi theo kiểu bluh bluh bluh bluh và rồi ngưng lại, nếu mà tôi làm điều đó theo kiểu có ý thức (consciously) thì tôi cho phép năng lượng (thế năng, tiềm năng) cho một suy nghĩ khác đến vào mà có thể không vào được nếu mà tôi chỉ tiếp tục nói nói luyên thuyên như thế này trên cái vòng bánh xe chuột hamster của tôi. Vậy nên tôi đã tạo ra một lối sống theo kiểu mang tính chất Sattva, chỉ như vậy đó, vậy là đây là chỉ là mang thêm nhiều sự nhận thức vào trong đó thôi ạ. Vậy nên đây là làm sao chúng ta có thể bắt đầu sử dụng nó.
Vậy nên tôi muốn nói về nhiều hơn một xíu về điều gì sẽ xảy ra khi mà chúng ta văng ra ngoài khỏi sự cân bằng ở trong tâm trí và làm sao những thứ xuất hiện ra trong cơ thể hữu hình của ta. Vậy nên có 3 địa điểm chính, khi mà trong tâm trí ta chứa đựng quá nhiều và Vata văng ra ngoài khỏi sự cân bằng, thì địa điểm chính (vùng chính) là ruột già (large intestine) và colon (đầu ruột già, kết tràng) và đây là nơi mà Vata sẽ chất lên tích tụ lên trong cơ thể hữu hình, ok chưa nè, vậy nên nếu mà chúng ta dùng cái ví dụ kia của một người kia mà nói khá là nhiều và họ ăn rất là nhanh và bạn biết đó họ muốn kết giao với tất cả mọi người trong khi ăn và họ ăn rất là nhanh. Điều gì xảy ra là không khí đi vào và họ có chứa hơi đựng hơi ở bên trong đầy hơi kiểu như thứ này là nhiều hơn về mặt về tính Vata, sự táo bón có sự liên quan nhiều hơn đến Vata, vậy là đây là cách mà nó thể hiện cho thấy bản thân của nó từ cơ thể hữu hình. Đó là địa điểm chính.
Cho Pitta, Pitta là về nhiệt vậy nên khi mà ta chất chứa có quá nhiều ở trong tâm trí, tất cả những nỗi giận những sự bực dọc lên này (anger and this irritability) qua thời gian thì địa điểm chính ở trong cơ thể sẽ là ruột non, vậy nên nếu mà chúng ta nhìn vào điều gì diễn ra ở trong ruột non ok, ợ chua, không tiêu hóa acid, acid, đây toàn là những thứ mang lại nhiệt (heating things) và tất cả cái này có liên quan đến ruột non, đó là địa điểm chính cho Pitta.
Vùng địa điểm chính cho Kapha là vùng ngực và vùng bụng. Vậy nên điều gì xảy ra với nước khi mà ta dùng Kapha là khi mà nó bị quấy nhiễu nó có thể hóa thành thể rắn theo một mức độ nào đó, vậy nên sự nghẹt cứng đông nghẹt, rất là nhiều katar, rất là nhiều sự cản lại (blockages) ở đây và cũng vui vui thay là chúng ta cũng nói về luân xa cuống họng (throat chakra) nữa, sự tự bày tỏ diễn giải bản thân, bởi vì rất là nhiều sự trầm cảm có thể đến với Kapha nữa. Đó là sự không có khả năng để mà đưa các thứ ra ngoài, cái mà có thể là sự tự diễn giải bản thân (self expression). Nó cũng có thể cho thấy thể hiện bản thân nó với những loại bệnh tật khác nhau với những cái bướu (lumps) ở trong cơ thể, những khối u lành tính (benign tumors) và những kiểu như thế này. Cái bướu ở trong cơ thể là gì nếu mà nó không phải là gì khác hơn một cái gì đó mà không thể thoát ra và đây là cách mà làm sao Kapha đang thể hiện ra bản thân của nó. Vậy nên lá phổi thường được có liên quan nhiều hơn đến với Kapha vậy nên đây là cách làm sao mà chúng ta có thể bắt đầu nhận biết ra chúng và đây là những địa điểm chính.
Và giờ chúng ta phải rất là rất là cẩn thận, chúng ta nói về dis-ease (bệnh tật, sự không thoải mái) đặc biệt là trong cơ thể hữu hình của ta, bởi vì tôi có một cơn ho chợt đến và tôi có thể Google việc đó và rằng không có vấn đề hề hấn gì hết cả hay là ồ rằng tôi sắp chết rồi. Vậy nên bạn biết đó Google có thể trở nên khá là khá là nguy hiểm với điều này nên vậy nên kiểu loại kiến thức này cũng có thể là như vậy khi mà chúng ta chỉ sử dụng một chút xíu phần trong nó và chúng ta không hiểu hoàn toàn nó là. Bởi vì cơ thể hữu hình nói là nó có rằng quá nhiều Kapha và nó tích tụ lên trong cơ ngực và vùng bụng điều gì xảy ra lúc đó là khi nó chứa đựng quá nhiều trong khu vực đó thì nó lan tràn ra trong những khu vực vùng khác trong cơ thể nữa. Và tôi sẽ đưa cho bạn một ví dụ của việc đó, bệnh tiểu đường được nằm thẳng hàng với (aligned) chung chung là với Kapha. Tiểu đường là liên quan đến đường, và những người Kapha thường có xu hướng thích ăn ngọt hảo ngọt nhưng mà điều gì xảy ra khi bạn có bệnh tiểu đường tuýp 2, rất là nhiều sự hốc hác có thể xảy ra (emaciation), vậy nên là sự thu nhỏ thu hẹp lại (rút hình) vậy nên ngay một lúc ta nhìn nói người đó nhìn giống như một người thuộc tuýp Vata, ồ không không không, chúng ta không hiểu được nguồn cơ nguyên do, chúng ta chỉ nhìn vào biểu hiện (triệu chứng, symptoms) vậy nên đây là cái mà chúng ta đang cố gắng đi vào tìm đến là nguồn cơ nguyên do gốc rễ (dây tơ rễ má) của tất cả những thứ này.
Vậy nên chúng ta nhìn vào những bệnh tật, chúng ta có thể nhìn vào những thứ mà đi lệch đường đi sai đường (đi chệch hướng) cho chúng ta trong suốt cuộc đời của ta. Làm sao chúng ta định nghĩa chúng ta là gì, là ai, chúng ta nhìn lại vào quá khứ của ta, vậy nên những kiểu bệnh tật nào mà chúng ta có, vậy nên có phải là nếu mà chúng là có liên quan nhiều đến nước, có nhiều cục ngăn cản (blockages) hay những kiểu dạng thứ này. Có thể là nó là nhiều Kapha hơn. Trầm cảm, có thể nhiều Kapha hơn. Có rất là nhiều bệnh sốt (febrile diseases), sự nóng lên ở trong cơ thể. Hay là có rất là nhiều sự nhiễm trùng (infections) những cái này thường có liên quan nhiều hơn với Pitta. Vậy nên có nhiều nhiệt ở trong cơ thể, có nhiều cơn sốt (fevers), sự nhiễm trùng (infections) những kiểu dạng của thứ này.
Và vậy nên nếu ta nhìn vào Vata, cái mà kiểm soát hệ thần kinh (neurological system) cái mà di chuyển mọi thứ xung quanh nhưng ngoài ra nó là rất là nhiều ở trên bề mặt nữa, vậy nên những người thuộc kiểu Vata sẽ dễ bị nhiễm bệnh hơn (pick up things easily) bởi vì hệ miễn dịch của họ không mạnh bằng nó không đủ sâu như là một người Kapha, những người thuộc Kapha sẽ không có quá nhiều những cơn ho và bị cảm lạnh. Những hệ miễn dịch của họ thực sự là rất là tốt, nhưng mà một người Vata sẽ dễ bị những bệnh vặt, họ sẽ thâu nhặt vào những bệnh vặt. Và họ cũng có thể nếu chúng ta nhìn về lại chúng ta có thể nói là những thứ như là bệnh Alzheimer's, bệnh Parkinson's những căn bệnh liên quan đến thần kinh thường có xu hướng nằm cùng đường thẳng với Vata.
Ngoài ra cũng có là những giai đoạn khác nhau trong cuộc sống của ta khi mà những căn bệnh khác nhau trở nên thông thường hơn (dễ xảy ra hơn, prevalent) khi mà chúng có nhiều khả năng xảy ra hơn nhiều hơn. Và một căn bệnh ví dụ điển hình đơn giản để lựa chọn ra là bệnh đau xương khớp (arthritis), arthritis là không khí ở trong xương, không khí cái mà có liên quan đến Vata, và xương có liên quan đến Vata nữa, có xu hướng xảy ra ở giai đoạn sau của cuộc sống. Giai đoạn Vata của cuộc sống, nếu mà nó xảy ra xuất hiện ở một giai đoạn sớm đầu thì rõ ràng rằng chúng ta chắc chắn biết có một cái gì đó đang xảy ra với lại Vata mà chúng ta cần nhìn xem vào, vậy nên nó là một dấu hiệu một sự chỉ điểm (indication) mà chúng ta có thể làm việc với nó.
Vậy nên, ta nói về chế độ ăn uống, tôi đã nói rất là nhiều về lối sống và Ayurveda nhưng mà rõ ràng là chế độ ăn uống là rất là quan trọng. Tất cả mọi thứ đều nằm chung trong cùng một rọ vậy nên cái gì mà chúng ta cho vào trong cơ thể của ta sẽ ảnh hưởng đến tâm trí của ta và những ấn tượng mà ta cho vào trong tâm trí của ta sẽ ảnh hưởng đến chế độ ăn uống của ta nữa. Bạn biết đó, khi mà bạn stress, thì bạn có lẽ là không có đói bụng. Hay là có thể là bạn đi đến tìm đến một loại thức ăn cụ thể nào đó khi mà bạn thực sự rất là stress, bạn biết đó, thức ăn an ủi (comfort food) kiểu dạng thứ này. Vậy nên, kiểu loại thức ăn nào mà chúng ta nằm thẳng hàng với. Và vậy nên nếu mà tôi đang nói chuyện với mọi người và rồi tôi hỏi, sáng nay bạn ăn gì thông thường. Và nhiều khi là họ sẽ nói là tôi ăn trái cây này của tôi, và tôi có ăn cái này và tôi kiểu như ok hãy quên đi cái thức ăn gì mà tốt cho bạn, đâu là thức ăn mà bạn ập tới bay tới nhanh nhất mà khi bạn thực sự là đang đói, thức ăn êm dịu ăn ủi của bạn là gì, và họ sẽ trả lời là à, đó là pasta, ok vậy nên điều đó nói cho tôi nhiều hơn là bạn là Kapha, những loại thực phẩm Kapha thì thuộc nằm về lòng đất hơn (grounding foods) chúng là những thức ăn thuộc tính trụ vững (grounded) hơn những loại thực phẩm êm dịu an ủi trấn an (comfort foods) như là gạo cơm, bánh mì, pasta và kiểu dạng như này, những loại thức ăn ngọt và những loại thức ăn nặng hơn (the sweet tooth and the heavier foods). Và nếu một người nào đó nói tiếp và nói kiểu như là ồ tôi rất thích rau ăn lá rau diếp (lettuce) bạn biết đó, tôi thích những loại thức ăn này và có nhiều hơn nhiều Vata hơn. Và một lần nữa, vậy nên nếu mà ta nhìn vào chế độ ăn uống chúng ta phải rất là rất là cẩn thận bởi vì nó chỉ là không chỉ là cái gì nó là khi nào chúng ta ăn vào một món gì đó dựa vào môi trường mà chúng ta đang ở trong, dựa trên cái gì mà đang được trồng phát triển lên theo tự nhiên ở trong thời điểm đó trong năm.
Vậy nên Ayurveda nhìn nhận rằng công nhận 6 vị: ngọt, chua, mặn, đắng, astringent và pungent. Và để mà hiểu được những vị, là hiểu được loại thức ăn nào là tốt đối với bạn. Vậy nên bạn bắt đầu trên một mức độ rất là căn bản đơn giản bạn bắt đầu với lại 6 vị và rồi bạn biết, cái nào trong những vị đó là tốt cho cái dosha nào. Vậy nên vị ngọt, chua và mặn thường có xu hướng là tốt hơn cho Vata. Ngọt, đắng và astringent thường có xu hướng là những vị mà có liên quan nhiều hơn đến Pitta, để giữ Pitta trong sự cân bằng. Và rồi đó chua, mặn và pungent, thường là tốt cho Kapha nhưng mà, tại sao? Và điều này thật là thú vị để hiểu được. Tại sao pungent, cay lại là tốt cho Kapha. Chà vị cay, nó gây kích thích nó giúp cơ thể ta hoạt động lên đây là điều mà Kapha cần, để kích thích sự tiêu hóa bắt đầu, chạy, vậy nên điều có xu hướng thường xảy ra là một cái gì đó khác có liên quan đến loại thức ăn mà chúng ta ăn vào, là một thứ nữa có liên quan đến Vikriti, là điều gì đang diễn ra với những thức ăn mà chúng ta ăn vào và nó đang được điều tiết xử lý tiêu hóa như thế nào trong cơ thể nói cho chúng ta biết điều gì đang diễn ra ngay hiện tại nay với tình hình hiện tại của chúng ta. Vậy nên một ví dụ của điều đó là, tôi đang ăn loại thức ăn này, nó không có đi qua cơ thể của tôi, nó đang bị mắc kẹt, nó bị nghẽn chậm lại (constipated) vậy nên nó là có liên quan nhiều hơn với Vata, nó là sự không tiêu khó tiêu thì có liên quan nhiều hơn với Kapha hay là khi mà tôi ăn và nó đi ra ngoài rất là rất là nhanh chóng đó là sự gợi ý là nó đang đi qua khá là nóng nó đang được làm nóng lên và đi qua chuyển hóa thành chất lỏng (liquefied) cái mà là nhiều Pitta nhiều hơn. Kapha đôi khi nó có thể thể hiện bản thân nó trên lưỡi có một thứ mà Ayurveda gọi là Amma những thức ăn chưa không được tiêu hóa.Vậy nên nếu mà có một lớp bám đóng ở trên lưỡi và nó phụ thuộc vào việc liệu chúng ta vừa có một ly latte nghệ (tumeric latte) thì lúc đó sẽ có một lớp bám trên lưỡi nhiều hơn là không nhưng mà nếu có một lớp bám ở trên lưỡi thì đó là một gợi ý là cai agni, ngọn lửa bên trong cái Pitta, đang không hoạt động khá là tốt và có nhiều Kapha hơn, vậy nên thức ăn không đang được xử lý tiêu hóa và nó đang thể hiện bản thân nó lên là những thức ăn không được tiêu hóa lên trên lưỡi hay là những chất độc (toxin) ở trên lưỡi. Đây là một gợi ý nữa của việc làm sao Kapha, Pitta và Vata đang hoạt động cùng nhau. Nhưng mà khi chúng ta nhìn vào thức ăn, khá là thường xuyên người ta sẽ đến nói với tôi là họ ăn chay. Vậy thì Ayurveda nói gì về chế độ ăn chay nào? Chà, Ayurveda không nói là bạn nên ăn hay không nên ăn thịt, và chắc chắn là chúng ta có thể nói về karma (nghiệp, luật nhân quả) về mặt tâm linh. Những hành động đúng đắn, con vật đó được nuôi lớn như thế nào, con vật đó được làm thịt như thế nào, nó được làm thịt cho bạn hay không và tất cả những kiểu thứ việc này. Chúng ta không loại trừ loại bỏ điều đó (we don't dismiss that) nhưng mà trước khi chúng ta làm điều đó chúng ta nhìn vào loại thức ăn đúng đắn mà phù hợp vào với bạn là ai, vậy nên để mà biết làm sao bạn là ai, vậy nên chúng ta dùng, và một người nào đó là người ăn chay, ổn thôi, thì những thức ăn nào trong các loại thực phẩm ăn chay là tốt cho sự hình thành của bạn. Vậy nên nói theo cách khác, cái nào là những loại thức ăn chay mang tính trụ vững trong lòng đất hơn (more grounding foods), nếu tôi là Vata thì tôi không luôn muốn ăn rau ăn lá (xà lách, lettuce) bởi vì tôi cần phải mang kéo nó xuống vậy nên những thứ nào mà tôi có thể ăn, những loại rau củ có rễ những thứ mà mọc ở trong lòng đất những loại thức ăn ấm hơn đôi khi là vậy và chúng ta sẽ không bao giờ cố gắng nói với một ai đó, đừng đừng là người mà bạn không phải là, vậy nên một người Pitta không có hay là nếu mà bạn thích thức ăn cay nóng, thì rằng điều đó là ổn thôi nếu mà bạn có hướng đến về nó, nhưng hãy nghĩ về khi mà bạn ăn nó và cái lượng mà bạn có, vậy nên sự điều hòa sự cân bằng (moderation) vậy nên ví dụ như nếu mà bạn thích thức ăn cay, hãy ăn nó nhiều hơn vào bữa trưa trong bữa ăn chính và rồi thì nó sẽ ít kích thích hơn trong vào buổi tối, chúng ta làm theo cái vòng tuần hoàn này của một ngày và rồi chúng ta hòa hợp bản thân ta vào trong vòng tuần hoàn đó của một ngày. Vậy nên lúc buổi sáng là khi chúng ta làm thực hiện những kiểu dạng thứ dồi dào sức sống mới (invigorating) hơn rồi ta làm một chút sự cấu trúc với bài tập yoga của ta và chúng ta làm những bài tập aerobic nhiều hơn, và vậy nên điều đó làm điều gì, điều đó làm giúp căn bản là mang lên sự thèm ăn (bring appetites) vậy nên chúng ta sẽ đói bụng hơn ở vào lúc ăn trưa. Vậy nên ví dụ như chúng ta có bữa ăn chính của ta ở lúc buổi trưa. Và rồi chúng ta vào khung giờ 2h chiều đến 6h chiều, khung giờ mà là giờ Vata trong ngày, khi mà xu hướng là chạy nhảy bay chạy khắp mọi nơi, vậy nên làm sao mà chúng ta cân bằng điều đó, có thể là chúng ta làm những việc cụ thể nhưng mà chúng ta không có chú tâm vào nó nhiều cho lắm (engaged) và rồi chúng ta đi vào quãng thời gian Kapha của trong ngày, 6h chiều đến 10h tối, vậy nên tôi ngủ như thế nào rồi (giấc ngủ của tôi như thế nào rồi) và chà tôi ngủ chưa ngon lắm vậy nên làm sao mà tôi có thể chuẩn bị cho bản thân của tôi cho giấc ngủ, và đây là cách làm sao chúng ta bắt đầu sử dụng một số trong những thông tin này nhưng mà nó có thể trở nên khá là rối với thức ăn, nếu mà chúng ta bắt đầu với 6 vị và chúng làm gì thì nó sẽ là một cách rất là rất là dễ đơn giản để nhìn thấy vào các thứ. Bởi vì khi mà chúng tôi thực hiện một buổi tư vấn với một ai đó, thì đây là loại thức ăn phù hợp cho Vata, đây là loại thức ăn đúng cho Pitta, và đây là loại thức ăn đúng phù hợp cho Kapha và đây là loại lối sống đúng phù hợp. Nhưng mà đừng quá cố và dồn cho hết mọi thứ vào cùng một lúc một. Vậy nên một người Pitta có thể là đến và họ sẽ kiểu như ok tuyệt vời tôi sẽ để vào tất cả đó ngay cả một lúc trong tuần đầu tiên và rồi diều gì xảy ra là họ vào trong 'tuần trăng mật' với chế độ này và rồi trong hai tuần họ 'ly dị' với chúng. Ayurveda không hiệu quả tí nào. Bạn cũng có thể nói y chang như vậy với Ashtanga, tôi có một người bạn mà từng học theo học tập luyện thường xuyên Ashtanga. Anh ấy nói tôi đã thử cái đó rồi và thực sự ra là nó không hiệu quả. Tôi nói ok ổn thôi nhưng mà làm sao mà nó không hiệu quả với anh, tôi đã tập cho tận nửa tiếng và nó không có hiệu quả, ok, có lẽ trải nghiệm đó có thể là sẽ khác đi nếu mà nó là nửa tiếng ba lần một tuần cho một tháng, vậy nên đó là cách làm sao chúng ta làm điều đó việc đó và cũng y như vậy với thức ăn.
Vậy nên những loại thức ăn khác nhau là tốt cho những dosha khác nhau. Vậy nên ví dụ như nightshade cây bạch anh, tôi chỉ thảy ra quăng ra một số ví dụ mà thôi, người ta luôn nói với tôi về cây bạch anh, rằng tôi nghe rằng cây bạch anh là không tốt cho bạn, ok vậy thì tại sao, cái gì về nightshades mà không tốt cho bạn và nếu mà bạn nhìn vào những nghiên cứu y học cho điều đó thì chà rằng nightshades là căn bản là 90% của họ nitrate (nitrat) bạn không thể ăn chúng có độc và 10-15% bạn có thể ăn cà chua, khoai tây, cà tím, ớt chuông (peppers), ớt (chilis). Bạn có thể ăn nhưng mà chúng làm có chức năng gì. Những nghiên cứu gợi ý chỉ ra rằng chúng mang lại rất là nhiều chất acid (acidity) vào trong các khớp và chúng cũng làm khô đi, vậy nên ngay lập tức là chúng sẽ không nhất thiết là tốt cho Pitta và Vata nhưng mà còn Kapha thì sao. Bởi vì họ Kapha có nhiều lượng nước hơn ở trong cơ thể, những khớp của họ vậy nên có nhiều chất lỏng hơn ở trong đó, vậy nên nó có là giống y chang giống nhau như vậy với họ không, không đương nhiên là không, vậy nên rồi đó chúng ta phải nhìn vào chúng ta là ai và rồi dựa vào những gì mà chúng ta ăn, và điều này tất cả điều này là sự áp dụng của một lối sống theo hướng mang tính Sattva nhiều hơn. Nó là sự nhận thức có ý thức hơn. Còn cách nào nữa mà một lối sống theo hướng Sattva đang thể hiện cho thấy bản thân nó. Chúng ta hãy bước lùi một bước lại, đây là khoảng không gian trung đệm (inner space buffer) nếu mà bạn thích nói như vậy, đây là lý do tại sao thiền định lại thật là đẹp tuyệt vời, chúng ta ít phản xạ lại hơn (less reactive), và chúng ta kiểu như giả sử như tôi đang ở trong siêu thị và Justin nói là nightshades nhưng mà nếu mà tôi lấy những quả cà chua kia thì sao và nó không ở dạng sống (cà sống) mà là ở trong một dạng sốt cà (a sauce) với rau mùi (coriander) và thì là Ai Cập (cumin) và bạc hà (mint) bởi vì tất cả những thứ này những nhân tố làm mát (tác nhân làm mát, có tính hàn cooling agents) vậy nên làm sao mà nó thay đổi chất của cà chua đó và rồi đây là nơi mà chúng ta bắt đầu đi trên một chặng đường đây là nơi mà sự tự vấn bản thân bắt đầu (self inquiry) và đây là một mạng lưới thông tin to lớn về Ayurveda. Và chúng ta phải tìm ra thấy bản thân chúng ta ở trong đó dựa trên khung sườn này của việc biết làm sao chúng ta là ai trước tiên. Ok, hay đấy, cảm ơn các bạn đã lắng nghe. Đó là một vinh dự để được chia sẻ ra những gì mà tôi biết. Và như là nó được nói lúc trước, nó chỉ xúc giục lên một chút xíu sự tò mò (instigates a little bit of inquisitiveness) về cái này là gì, thì điều đó nó là đã quá tuyệt vời rồi. Và đặc biệt là có phối hợp hòa trộn với các lớp yoga, các lớp luyện tập yoga asana, hay là tập thiền định hay là bất cứ thứ gì khác nó có thể có thực sự thực sự rất là nhiều chiều sâu về nó vào trong nó. Vậy nên, namaste. Cảm ơn.
Nguồn video: